Je eigendom verliezen door bestanddeelvorming/natrekking? Leveranciers let op.
Als advocaat in Veghel schrijf ik regelmatig juridische stukjes. Ditmaal wijs ik jullie graag op de gevaren van natrekking en bestanddeelvorming. Als een product op of in een andere zaak bevestigd wordt, loop je het risico dat je jouw eigendom verliest. De eigenaar van een zaak is namelijk eigenaar van al haar bestanddelen. Ditzelfde risico speelt als je gaat bouwen op grond van een ander. De eigenaar van de grond wordt automatisch eigenaar van alles wat daarop wordt gebouwd. In dit blogartikel lezen jullie de ins en outs van natrekking en bestanddeelvorming en hoe je op deze risico’s kunt inspelen.
Inleiding
Mensen kunnen zaken bezitten. Volgens de wet zijn ‘zaken’: stoffelijke objecten die beheerst kunnen worden door mensen, spullen dus. Maar ook gebouwen zoals huizen of bedrijfspanden vallen hieronder. Eigendom van zaken kan op verschillende manieren overgedragen worden. Een van de bekendste vormen van eigendomsoverdracht is koop. Door het kopen van een zaak gaat het eigendom van de verkoper over op de koper. Minder bekende vormen van de overdracht van eigendom zijn bestanddeelvorming en natrekking.
Wanneer is er sprake van bestanddeelvorming?
Bestanddeelvorming houdt simpel gezegd in dat de bestanddelen (ofwel: onderdelen) van een zaak deel uit gaan maken van de hoofdzaak. Om te beoordelen of hier sprake van is, geeft de wet twee criteria voor bestanddeelvorming
1. Verkeersopvattingen
Het eerste wettelijke criterium houdt in dat wanneer de maatschappij van mening is dat een onderdeel (ofwel: bestanddeel) deel uitmaakt van een zaak, dat het ook een bestanddeel van die zaak is. Het gaat er hierbij dus om of de maatschappij vindt dat iets samen één zaak is, of dat het toch twee lossen zaken zijn. Bij deze beoordeling wordt dan ook vaak de vraag gesteld of de hoofdzaak incompleet is zonder het bestanddeel.
Een bekend voorbeeld hierbij is de fiets. Een fiets zonder wiel zal door de maatschappij worden beoordeeld als incompleet. Zodra er dan een wiel op de fiets wordt geplaatst, is de fiets weer compleet. Dit zorgt ervoor dat het wiel bestanddeel wordt van de fiets. Op dat moment is sprake van bestanddeelvorming.
2. Beschadiging van betekenis
Het tweede wettelijke criterium houdt in dat wanneer een zaak op zo’n manier met een andere zaak wordt verbonden, dat deze twee zaken niet gescheiden kunnen worden zonder schade te veroorzaken, dat sprake is van bestanddeelvorming. Het gaat hierbij dus om twee zaken die aan elkaar vastzitten, en waarbij het uit elkaar halen en/of losmaken van de onderdelen schade veroorzaakt aan de hoofdzaak.
Een voorbeeld hierbij is een schoorsteen op een pand. De schoorsteen wordt stevig bevestigd op het dak en goed afgewerkt dat er geen lekkages etc. ontstaan. Dit heeft tot gevolg dat wanneer de schoorsteen verwijderd wordt van het pand, dat er schade zal ontstaan. Door het verwijderen van de schoorsteen zal een gat in het dak ontstaan, dit is dus schade, het dak is dan namelijk niet meer heel. Ten aanzien van een schoorsteen op het dak van een pand is dus ook sprake van bestanddeelvorming.
Wat is dan natrekking?
Natrekking lijkt erg op bestanddeelvorming. Bij roerende zaken (spullen die makkelijk kunnen verplaatsen zoals dus fietsen en stoelen) wordt gesproken van bestanddeelvorming, en bij onroerende zaken (voornamelijk gebouwen) wordt gesproken van natrekking.
Natrekking houdt in dat gebouwen, werken en beplantingen één worden met de grond waarop deze gevestigd zijn. Wanneer er op een stuk grond een pand gebouwd wordt, wordt de eigenaar van de grond – vanwege natrekking – ook automatisch eigenaar van het pand. Op basis van natrekking gaat eigendom dus over op het moment dat gebouwen, werken en planten verbonden worden met de grond. Natrekking speelt dus een grote rol bij het bouwen van gebouwen.
Natrekking kan voorkomen worden door het vestigen van een opstalrecht.
Een opstalrecht is het recht om in, op of boven een onroerende zaak van een ander, gebouwen, werken of beplantingen in eigendom te hebben of verkrijgen. Je kunt een opstalrecht vestigen in een notariële akte die wordt ingeschreven in de openbare registers.
Waarom is het van belang om te weten wanneer sprake is van bestanddeelvorming of natrekking?
Dit heeft ermee te maken dat er juridisch gezien maar één eigendom kan rusten op een zaak. Terug naar de fiets. Wanneer een wiel van een ander in jouw fiets wordt gezet, word je volgens de wet, vanwege dus de bestanddeelvorming, automatisch ook eigenaar van het wiel. Dit omdat de fiets de hoofdzaak is. De eigenaar van de hoofdzaak is namelijk ook de eigenaar van alle bestanddelen daarvan. Dit geldt ook ten aanzien van het voorbeeld van de schoorsteen. Het eigendom van de schoorsteen zal overgaan naar de eigenaar van het pand zodra de schoorsteen bevestigd is.
Hoe om te gaan met eigendomsoverdracht door bestanddeelvorming/natrekking?
Nu bekend is hoe eigendom wettelijk gezien overgedragen kan worden door bestanddeelvorming en/of natrekking, is het belangrijk om hier slim mee om te gaan. Dit kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld via overeenkomsten of juridisch advies. Dit is van belang omdat doorgaans eerst geleverd wordt, voordat daadwerkelijk betaald wordt. De periode tussen levering en betaling kan vanwege eigendomsoverdracht door bestanddeelvorming en/of natrekking risico’s met zich meebrengen voor leveranciers.
Belangrijkste risico is het failliet gaan van de partij die vanwege bestanddeelvorming en/of natrekking eigenaar is geworden van geleverde, maar niet betaalde zaken. Het is dan maar de vraag of nog betaald gaat worden voor de geleverde zaken, waardoor de leverancier kans heeft op financiële schade.
Contractueel gezien is het voor leveranciers interessant om te werken met aanbetalingen of deelleveringen met deelbetalingen
In principe is het namelijk niet erg dat zaken die geleverd worden middels bestanddeelvorming of natrekking een nieuwe eigenaar krijgen. Er ontstaan pas problemen op het moment dat al geleverd is en de zaken worden verwerkt – en dus sprake kan zijn van bestanddeelvorming en/of natrekking – maar dat er nog niet betaald is voor de geleverde zaken. Wanneer het eigendom is overgegaan vanwege bestanddeelvorming en/of natrekking, en de nieuwe eigenaar gaat bijvoorbeeld failliet, dan kan de leverancier van de geleverde zaken forse schade lijden.
Hierdoor is het voor leveranciers belangrijk om te voorkomen dat het eigendom van een geleverde zaak overgaat (via bestanddeelvorming en/of natrekking), zonder dat deze zaken betaald zijn. Door middel van aanbetalingen wordt er eerst betaald en dan pas geleverd, op die manier zal een leverancier dus minder kans hebben op grote schade in geval van faillissement. Wanneer gebruik wordt gemaakt van deelleveringen met deelbetalingen, wordt steeds een deel van de bestelling geleverd en betaald, voordat het volgende deel geleverd en betaald wordt. Op die manier kan eventuele schade dus beperkt worden en gaat het eigendom in delen over.
Daarnaast kan juridisch advies natuurlijk nooit kwaad. Elk geval is anders en hoe het nu precies zit met uw zaak zal afhangen van de verschillende omstandigheden en factoren die spelen.
Wilt u een overeenkomst laten opstellen of heeft u andere vragen over bestanddeelvorming of natrekking?
Neemt u dan gerust vrijblijvend contact op met onze vastgoed advocaat door te mailen naar info@pleyt-advocatuur.nl of te bellen naar 0413 –357 311. Ook bent u na aanmelden welkom tijdens het gratis spreekuur op ons kantoor in Veghel.
