Geschillen over erfafscheidingen en overhangende beplanting: uw rechten

Conflicten over erfafscheidingen, bomen en overhangende takken komen regelmatig voor, vooral in woonwijken in Veghel, Uden, Erp of Sint-Oedenrode. Wat begint als een klein ongemak, kan uitgroeien tot een juridisch geschil tussen buren. De wet en rechtspraak geven echter duidelijke richtlijnen. In dit artikel leest u wat uw juridische positie is als eigenaar.

Wat zegt de wet over erfafscheidingen?

Wanneer buren samen een afscheiding willen plaatsen op de erfgrens, biedt artikel 5:49 BW hiervoor de wettelijke basis. Denk aan een schutting of een heg: deze mag in de achtertuin tot maximaal twee meter hoog zijn, in de voortuin één meter, tenzij gemeentelijke regelgeving (zoals het bestemmingsplan of de APV van Meierijstad) anders bepaalt. Check daarom altijd de APV van Meierijstad voor lokale uitzonderingen.

Wanneer geldt artikel 5:49 BW niet?

Een belangrijk detail: dit wetsartikel geldt uitsluitend binnen de bebouwde kom, dus in dichtbebouwde woongebieden met aaneengesloten woningen. Het geldt niet voor afscheidingen die nét naast de erfgrens worden geplaatst. Wat precies onder ‘muur’ valt, is ruim gedefinieerd. Volgens artikel 5:43 BW gaat het om elke ondoorzichtige constructie van bijvoorbeeld hout of steen.

Het recht op plaatsing verjaart niet: uit de formulering “te allen tijde” volgt dat u als eigenaar altijd een beroep kunt doen op artikel 5:49 BW. Dat blijkt ook uit een arrest van de Hoge Raad van 6 december 2019 (ECLI:NL:HR:2019:1907). In die zaak werd vastgesteld dat een coniferenhaag geen ‘muur’ is in de zin van de wet, wat belangrijke juridische gevolgen heeft.

Staat de erfafscheiding zonder uw toestemming op uw grond? Dan kunt u verwijdering eisen. Bij twijfel over de exacte grens is een kadastrale grensreconstructie aan te raden.

Bomen, struiken en overhangende takken

In een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland van 10 april 2024 (ECLI:NL:RBNHO:2024:7621) moest een buurman overhangende takken van zijn eik verwijderen op straffe van een dwangsom. Deze zaak illustreert het belang van naleving van artikel 5:42 BW.

Alleen de eigenaar kan een beroep doen op artikel 5:42 BW

Deze bepaling geeft enkel rechten aan degene die juridisch eigenaar is van het perceel. Een huurder of gebruiker kan zich dus niet op dit artikel beroepen. Omgekeerd moet een vordering ook gericht worden tegen de eigenaar van het naastgelegen perceel, niet tegen de bewoner als die niet de eigenaar is.

Wanneer is beplanting toegestaan?

De wet stelt duidelijke eisen: bomen moeten minstens twee meter van de erfgrens staan, heesters en heggen minimaal een halve meter. Overschrijding van deze grens kan tot een verwijderingsverzoek leiden, tenzij de beplanting al twintig jaar op die plek staat. Dan is sprake van verjaring. In dat geval is het niet langer mogelijk om verwijdering te eisen, tenzij er sprake is van een bijzondere situatie zoals stuiting.

Verjaring en erfdienstbaarheid bij bomen

Daarnaast kan door langdurige aanwezigheid van bomen of struiken ook een erfdienstbaarheid ontstaan. Als de eigenaar van het erf waar de bomen staan te goeder trouw is, ontstaat zo’n recht na tien jaar. Bij kwade trouw geldt een termijn van twintig jaar. Deze erfdienstbaarheid verplicht de buur om de beplanting te dulden.

Relevante jurisprudentie over beplanting en hoogteverschillen

In de praktijk worden ook schuttingen van maximaal twee meter vaak aangemerkt als toelaatbaar. Bomen en heggen die onder deze hoogte blijven en binnen de grensafstanden worden geplant, geven doorgaans weinig aanleiding tot geschillen. In ECLI:NL:RBDHA:2018:16500 oordeelde de rechtbank Den Haag dat een heg die niet boven een scheidsmuur uitkomt, geen strijd oplevert met artikel 5:42 BW.

Een ander voorbeeld is een uitspraak van de rechtbank Breda (ECLI:NL:RBBRE:2004:AR6220) over inkorting van coniferen en ligusterstruiken bij een hoogteverschil van anderhalve meter tussen twee tuinen. De rechtbank betrok hierbij zowel artikel 5:42 als 5:49 BW.

Als takken of wortels over de erfgrens groeien, moet u de buur daar eerst schriftelijk op wijzen. Reageert deze niet, dan mag u zelf ingrijpen – mits u zorgvuldig handelt en geen schade veroorzaakt.

Praktijkvoorbeeld uit Veghel

Een bewoner uit Veghel had last van een grote boom van zijn buurman. De boom zorgde voor schaduw op zijn zonnepanelen en takken hingen over de erfgrens. Na een schriftelijke waarschuwing zonder gevolg, besloot hij de takken zelf te snoeien. Omdat hij zich hield aan de regels van artikel 5:42 BW, kon het probleem worden opgelost zonder rechtszaak.

Wie betaalt de erfafscheiding op de grens?

Staat de afscheiding precies op de erfgrens en stemt de buur ermee in, dan zijn de kosten in principe voor beide partijen. Bij onenigheid over plaatsing, hoogte of materiaal is juridisch advies aan te raden. Let op: de gemeente kan aanvullende regels stellen.

Mag ik zomaar snoeien bij de buren?

Zie ook ons artikel over erfdienstbaarheden voor extra uitleg over burenrechten.

Nee, dat mag alleen als u de buur eerst schriftelijk hebt gevraagd om de overhangende takken te verwijderen. Doet hij of zij niets, dan mag u de takken zelf snoeien – maar alleen wat strikt noodzakelijk is en zonder schade aan te richten.

Veelgestelde vragen

Mag ik zonder overleg een schutting op de erfgrens plaatsen?

Alleen met toestemming van uw buur. Anders moet u de afscheiding volledig op eigen grond zetten.

Wanneer verjaart mijn recht om beplanting te laten verwijderen?

Na twintig jaar is verwijdering op grond van artikel 5:42 BW in principe niet meer mogelijk, tenzij er sprake is van stuiting of onrechtmatigheid. Zie ook ons artikel over verjaring.

Wat als mijn buur weigert overhangende takken te snoeien?

Na schriftelijke sommatie mag u zelf ingrijpen, maar u moet zorgvuldig te werk gaan en overlast beperken.

Juridische hulp bij burengeschillen in Veghel en omgeving

Een kleine ergernis over een erfafscheiding of boom kan uitmonden in een langslepend burenconflict. Vroegtijdige bemiddeling of juridisch advies kan veel ellende voorkomen. Pleyt Advocatuur heeft veel ervaring met dit soort zaken in Veghel, Uden, Erp, Mariaheide, Eerde en Sint-Oedenrode. Wij staan u graag bij, zowel adviserend als in een juridische procedure.

Neemt u dan gerust vrijblijvend contact op door te mailen naar info@pleyt-advocatuur.nl of te bellen naar 0413 – 357 311. Ook bent u na aanmelden welkom tijdens ons gratis spreekuur op ons kantoor in Veghel, iedere maandag van 17.00 tot 18.30 uur.